"Қосымша білім беру жүйесінде оқу сабағын әзірлеу әдістемесі "

"Қосымша білім беру жүйесінде

оқу сабағын әзірлеу әдістемесі "

Біздің ұйымымыздағы шығармашылық бірлестіктерде – Балалар- жасөспірімдер шығармашылығы орталығында оқу сабағына мазмұнды да, ұйымдастырушылық жағынан да жоғары талаптар қойылады.

Алғашқы сабақтарға қатыса отырып, педагогтің жұмысымен таныса отырып, мен қосымша білім берудің барлық педагогтердің оқу жоспарын жазу технологиясын, әсіресе жаңадан келген және жас мамандарды жақсы меңгермейтіндігімен бетпе-бет келемін. Түрлері, сабақ құрылымы және т.б. сияқты ұғымдар туралы нақты түсінік жоқ. Мақсат қоюда, әдістер мен технологияларды анықтауда қиындықтар туындайды. Олар мақсат қоюда, әдістер мен технологияларды анықтауда қиындықтарға тап болады. Педагогтер оқу сабағын модельдеуде, оның түрін, кезеңдерін, міндеттерін, әрбір кезеңнің мазмұнын анықтауда, іс-әрекетті өзіндік талдауда жиі қиындықтарға тап болады.

Бұл проблеманы жою үшін БЖШО әдістемелік қызметі педагогтері үшін "Жас педагог мектебінде" сабақтар, әдістемелік кеңестер, мастер-класстар, ашық сабақтар ұйымдастырады және өткізеді.Мұндай іс-әрекеттер педагогтердің сындарлы, әдістемелік білімдерін, дағдылары мен іскерлігін жетілдіуге, өз сабағында білім мен дағдыларды дұрыс модельдеуге, қалыптастыруға ықпал етеді.

Қосымша білім беру жүйесіндегі сабақтар, бұл сабақтарда қандай жалпы және ерекше болуы мүмкін? Оқыту сабағы оқу процесінің негізгі элементі болып табылады. Қосымша білім беру жүйесінде оны ұйымдастыру формасы айтарлықтай өзгереді.Ең бастысы - білімді жеткізу емес, балалардың тәжірибесін анықтау, оларды ынтымақтастыққа қосу, білім мен қарым-қатынасты белсенді іздеу.

Ең алдымен, кез-келген сабақтың бағдарламаның талаптарымен келісілген жалпы мақсаты бар екенін ұмытпау керек. Педагог үшін барлық сабақтардың мақсаты оқушылардың белгілі бір бағытқа деген қызығушылығын арттыру және қолдау, оқытудың тиімділігін арттыру екенін есте ұстаған жөн.

Қосымша білім беру жүйесінде ең қалыптасқан, дәстүрлі болып тақырыптық оқу сабағы табылады, оның барысында бір оқу тақырыбы оқытылады, бекітіледі немесе қайталанады.

Тақырыптық оқу сабағының шамамен құрылымы:

I кезең – ұйымдастыру;

II кезең – теориялық бөлімі;

III кезең – практикалық бөлімі;

IV кезең – сабақтың соңы.

Әрбір кезең қызмет түрлерімен, мазмұнымен және нақты міндетімен ауысыммен ерекшеленеді. Кезеңдерді ажыратудың негізі оқушылардың іс-әрекет түрлерінің өзгеруі ретінде құрылымдалған білімді меңгеру процесі болуы мүмкін: қабылдау - түсіну - есте сақтау - қолдану - жалпылау - жүйелеу.

Жас педагогтер үшін кесте әзірленді, оның көмегімен педагог сабақтың барлық кезеңдерін анық қадағалап, жазып алады.

Қосымша білім беру мекемесіндегі оқу сабағының моделі

Сондай-ақ, сабақ әдеттегі кезеңдердің өзгерген реттілігімен, ұйымдастырудың өзгерген әдістерімен, ойын негізімен және т.б. болуы мүмкін. Қосымша білім беру жүйесіндегі сабақтар педагог тарапынан да, оның оқушылары тарапынан да шығармашылық көзқарасты білдіреді. Сондықтан, мазмұны, құралдары мен формалары ерекше, бұл сабаққа жеке тұлғаны дамыту үшін қажетті жеделдетуді береді. Рас, әр жолы әр түрлі. Мұның бәрі педагогтің қандай ұстанымға ие екендігіне байланысты.Алайда, мұндай сабақта оқушылар жақсы дамиды.

Мұндай сабақтар-басқа психологиялық күйге өту, бұл қарым-қатынастың басқа стилі, жағымды эмоциялар, жаңа сапада сезіну. Мұның бәрі-сіздің шығармашылық қабілеттеріңізді, білімнің рөлін бағалауға және олардың практикада қолданылуын көруге, әртүрлі өнердің өзара байланысын сезіну мүмкіндігіне, бұл дербестікке және жұмысқа мүлдем басқа көзқараста болуға дамытады.Педагог үшін бұл өзін-өзі жүзеге асыруға, жұмысқа шығармашылық көзқарасқа, өз идеяларын жүзеге асыру мүмкіндігіне ие болады.Педагог қандай өнер түріне үйретсе де, өзінің шығармашылық әлеуетін ашып, іске асыруы маңызды.

Жұмыс өтіліне қарамастан педагог сабақты дайындау және өткізу кезінде қажет:

• материалды жақсы білу;
• көңіл-күйді көтеру; сабақта "физикалық" босаңсу, еркіндік сезімі;
• сабақтың ойластырылған жоспары;
• дұрыс таңдау және оқыту әдістерінің әртүрлілігі;
• қызықты презентация, педагогтің ұсынылып отырған материалға нақты білдірілген эмоционалды қатынасы, интонацияның байлығы, оның экспрессивті мимикасы, бейнелі ым-ишарасы;
• педагогтің оқушылардың жетістігіне деген қызығушылығы.

Сабаққа қатысқан кезде мен әр педагогтің қауіп факторларына тап болуы мүмкін екенін байқадым:

• өз біліміне және "Педагогтің күшіне"деген сенімсіздік;
• сабақтың бос құрамы;
• оқыту әдістерінің дұрыс таңдалмауы және біркелкілігі;
• мұғалімнің қозғалысының қаттылығы, оның "қысылуы"
• материалды ұсыну кезіндегі біркелкілігі пен құрғақтық мұғалімнің құмарлығы, тақырыпқа жеке қызығушылық пен құмарлықтың болмауы;  
• сабақтың тақырыбынан алшақтау, сабақтың тақырыбы мен міндеттеріне қатысы жоқ бөгде адамдардың қызығушылығы;
• педагог пен білім алушылардың эмоционалды байланысының болмауы, білім алушылардың нәтижелеріне педагогтің немқұрайлылығы.

Сондықтан әркім оқу сабақтарының әртүрлі формаларының негізінде жалпы сипаттамалар бар екенін білуі керек:

• әр оқу сабағының мақсаты, нақты мазмұны, оқу-педагогикалық қызметті ұйымдастырудың белгілі бір әдістері бар;
• кез-келген оқу сабағының белгілі бір құрылымы бар, яғни. жеке өзара байланысты кезеңдерден тұрады;
• оқу сабағының құрылысы оның мақсаты мен түріне байланысты белгілі бір логика бойынша жүзеге асырылады.

Сабақтың мақсаттарына байланысты оқу сабақтарының келесі түрлерін ажыратуға болады:

- меншікті оқыту;

- жалпы дамыту;

- тәрбиелік.

Педагог  сабақтың тиімділігіне қол жеткізу үшін кейбір шарттарды сақтау қажет екенін есте ұстауы керек, мысалы:

- мақсаттардың кешенділігі (оқыту, тәрбиелеу, жалпы дамыту міндеттері);

- мазмұнның қойылған мақсаттарға сәйкестігі, сондай-ақ олардың балалар ұжымының ерекшеліктеріне сәйкестігі;

- жұмыс тәсілдерінің қойылған мақсаттар мен мазмұнға сәйкестігі;

- сабақтың нақты ойластырылған логикасының, кезеңдердің сабақтастығының болуы;

- сабақты нақты ұйымдастыру, балаларды оқу іс-әрекетіне ынталандыру;

- қолайлы психологиялық атмосфераның болуы;

- баланың белсенді ұстанымы (танымдық және практикалық іс-әрекетті жандандыру, әр баланы іс-әрекетке қосу);

- сабақты қажетті құралдармен толық әдістемелік қамтамасыз ету және жарақтандыру.

Айта кету керек, әр нақты жағдайда ұсынылған алгоритм әр түрлі болады, нақтыланады, егжей-тегжейлі болады. Іс-әрекет логикасының өзі маңызды, педагогтің өз жұмысының да, оқушылардың оқу іс-әрекетінің де реттілігін қадағалап отыруы, оқу іс-әрекетін құру сабақтар оқушылармен жұмыс істеудің жеке, бір реттік, бір-бірімен байланысты емес формалары ретінде емес, педагог оқытатын оқу пәнінің шығармашылық, танымдық, даму әлеуетін толық іске асыруға мүмкіндік беретін оқыту жүйесі ретінде.

Сабақтың тиімділігі шарттарын, оны дайындау мен құруға қойылатын негізгі талаптарды егжей-тегжейлі сақтау сабақтың жоғары нәтижесін қамтамасыз етеді.

                                                                                                                          Дайындаған:

БЖШО әдіскері

Еременко В.Ю.